Konstantin Vasil’yeviç İvanov (1890-1915)

K. V. İvanov Çuvaş şiirin klasiği, Çuvaş Modern Edebiyatının kurucusu ve Çuvaş halkın gururudur. Şair, yazar dışında ressam, tercüman, eğitmen, halk bilimcisi ve Çuvaş aydını olarak da bilinmektedir. “Narspi” eserini yazarak adını tüm dünyaya duyurmuş ve ölümsüzleştirmiştir. “Narspi” dışında da “Ватӑ вӑрман шухӑшӗ”, “Кӗркунне” adlı şiirler “Икӗ хӗр”, “Тимӗр тылӑ”, “Тӑлӑх арӑм” öyküler v.b. yazmıştır. K.V.İvanov’un eserlerini ve onunla ilgili olan eserleri aşağıdaki adreste [1] bulmak mümkündür.

Türkiye’de Prof. Dr. Emine YILMAZ tarafından hazırlanmış “Narspi” adlı kitap yayınlanmıştır. Bu kitapta hem K.V.İvanov’un hayatı hem Narspi eserini orijinal, transkript ve Türkiye Türkçesine aktarış şekillerini bulmak mümkündür. K.V.İvanov ve “Narspi” hakkında geniş bilgi edinmek için bu esere başvurabilirsiniz. “Narspi” yi okurken Çuvaşlar hakkında da geniş bilgi edinebilirsiniz. Çünkü bu eser Çuvaşlar hakkında bir ansiklopedi niteliğindedir.

K.V.İvanov 1890 yılının 15 mayısında şimdiki Başkurdistan’ın Pelengey bölgesinin Slakpuş köyünde çiftçi ailede dünyaya gelmiştir. Bu yıl doğumunun 125. yılıdır. Ataları Şupaşkar (Çuvaşistan’ın başkenti) bölgesinden Çar’ın baskısını dayanamayarak İdil nehrinden Ural dağlarına doğru göç edip yerleşmişlerdir. Çok sakin bir çocuk olmuştur. Çocuklarla sokaklarda başı boş gezip dolaşmamıştır. Evin önünde oynarken kilden at, inek, koyun yaparak zamanını değerlendirmiştir. Arkadaşları onun yanına geldiğinde onlara da kilden farklı figürler yapmayı öğretmiştir.

Eğitim hayatı 8 yaşına geldiğinde köy okuluna gitmekle başlamaktadır. Oradaki üç yıllık eğitim sonrası Keken köy okulunda sonra Pelepey şehrinde okumaktadır. Sonra Çuvaşları aydınlığa çıkaran İvan Yakovleviç Yakovlev tarafından Simbirsk’te açılan Çuvaş okulunda eğitim görmektedir. Burada halk edebiyatı ile ilgilenmeye başlamakta ve birinci sınıfta edebiyat ürünleri yazmaya denemektedir. İvanov çok sessiz, çalışkan ve yetenekli biri idi. Simbir’deki okul yıllarında 1905-1907 Devrimine karşı çıkan öğretmenleri ile düşünceleri uymadığından okuldan uzaklaştırılmıştır. Köyüne dönüp, Başkurt Çuvaşları ile ilgili derlemeler yapmıştır. 1907’de K.V.İvanov, İ.Y.Yakovlev tarafından okuluna geri çağırılır ve eğitimine devam etmektedir. Çeviriler ve eserlerini 1,5-2 yıl arasında yazmıştır. Çok genç yaşta (25) vefat ettiği için eserlerinin sayısı azdır. Yine de bu kısa ömre çok nitelikli eserler sığdırarak dünyadan ayrılmıştır. Mezarı ve adına yapılan müzesi doğup büyüdüğü Slakpuş köyünde bulunmaktadır.

Şupaşkar’da K.V. İvanov adına dikilmiş heykeli ve adına verilmiş sokak, kütüphane, devlet tiyatrosu, operası bulunmaktadır. 1967 yılından itibaren Çuvaşistan’da güzel sanatlar alanında K.V.İvanov ödülleri verilmektedir. Şairimizin 100-cü doğum yıldönümü olan 1990’da UNESCO tarafından 1990 yılı K.V. İvanov yılı olarak ilan edilmiştir.

Yukardaki bilgilere göre K.V.İvanov Çuvaşların gönlünde olduğu görülmektedir. K.V. İvanov Çuvaş halkın kalbinde taht kurmuştur. “Narspi” eseri ile dünyaya Çuvaşları tanıtmıştır. Bizlerin de ona olan sevgimiz, saygımız, vefa borcumuz sonsuzdur.

[1] http://www.nbchr.ru/virt_ivanov/PDF/bibliografy.pdf